Liên doanh ô tô Hòa Bình (VMC) trước đây đã lắp ráp những chiếc xe Kia, Mazda và BMW. Doanh số dần sụt giảm khiến các hãng xe dừng hợp tác với đơn vị này.
Vào những năm 1990 của thế kỷ trước, người Việt Nam không lạ gì trước những chiếc ô tô Kia Pride CD5 và Pride Beta xuất hiện trên phố. Những mẫu xe nhỏ này từng tạo nên thành công cho VMC và cũng để lại tiếng tăm của thương hiệu xe Hàn Quốc tại thị trường Việt trước khi bị Daewoo Matiz lấn át về doanh số.
Hội những người chơi xe Kia Pride CD5 cách đây chục năm. Ảnh: Leica.
Từ năm 2003, thay vì đẩy mạnh phát triển dòng xe nhỏ như Kia Picanto (Morning), VMC lại tung ra những mẫu xe lớn hơn là Spectra và Carnival. Chiến lược này đã khiến doanh số xe Kia trong nước sụt giảm. Dần dần, liên doanh mất quyền lắp ráp những chiếc Kia tại Việt Nam.
Đến tháng 4/2007, Công ty ô tô Trường Hải (THACO) đã chính thức hợp tác với Kia Motors để tiếp tục phát triển dòng xe này. Sau 2 tháng, THACO xây dựng nhà máy lắp ráp xe Kia tại khu kinh tế mở Chu Lai, tỉnh Quảng Nam, với diện tích ban đầu khoảng 35 ha.
Mẫu xe du lịch Hàn Quốc đầu tiên mà THACO lắp ráp là Kia Morning, được xuất xưởng vào tháng 4/2008 và gặt hái về nhiều thành công trong doanh số. Sau đó, mỗi năm, doanh nghiệp dần nội địa hóa thêm các mẫu xe khác như Carens, Forte và Sorento.
Những chiếc xe nhỏ Kia Morning vẫn đang gặt hái nhiều lợi nhuận về cho Trường Hải.
Đến nay, sản phẩm xe Kia do Trường Hải lắp ráp khá phong phú, mở rộng thêm danh mục với các mẫu xe Optima, Sedona hay Rondo. Trong đó, Kia Morning và Cerato (trước đây là Forte và K3) luôn nằm trong danh sách 10 mẫu xe bán chạy nhất trong nước trong nhiều tháng liên tục.
Cũng như Kia, xe Mazda được VMC lắp ráp từ khoảng những năm 1990. Hãng xe Nhật Bản tập trung vào phát triển các dòng xe sedan là chính, với hai mẫu 323 và 626, sau đổi thành Mazda3, Mazda6 và lắp thêm xe MPV 7 chỗ Premacy.
Một chiếc Mazda 323 đời 2000, tiền thân của Mazda3, vẫn sử dụng đến nay. Ảnh: 745Li.
Khi người dùng còn đang hào hứng với những chiếc xe Mazda trong nước thì bất ngờ dự án lắp ráp xe giữa VMC và đối tác Nhật Bản dừng lại. Bắt đầu từ năm 2006, xe Mazda không còn lắp ráp trong nước.
Sau khoảng 6 năm vắng bóng, xe Mazda lắp ráp quay trở lại Việt Nam nhờ sự hợp tác với THACO. Một dây chuyền sản xuất xe nữa được mở tại Chu Lai với công suất ban đầu 10.000 xe/năm. Mẫu xe đầu tiên được VinaMazda sản xuất là Mazda2.
Sự thành công của Mazda sau khi được THACO phân phối được minh chứng bằng sự tăng trưởng doanh số bất ngờ sau 3 năm. Từ con số 606 xe trong năm 2011, liên doanh này tiếp tục nâng cao doanh số lên 900 xe năm 2012 và đạt khoảng 4.000 xe trong năm 2013. Trong năm 2016, Trường Hải đã bán được tổng cộng 32.180 chiếc Mazda.
Mazda3 đang bán chạy nhất phân khúc. Ảnh: Đại lý Mazda.
Với tương lai sáng lạn, đến tháng 3/2017, công ty tiếp tục xây dựng thêm nhà máy sản xuất ô tô THACO Mazda với số vốn đầu tư 12.000 tỷ đồng và công suất 100.000 xe/năm. Trong thời gian tới, THACO sẽ tiến tới tăng tỷ lệ nội địa hóa xe Mazda để có thể xuất khẩu sang các quốc gia trong khu vực và hưởng thuế nhập khẩu 0%.
Cùng với Kia và Mazda, BMW cũng được VMC tiếp nhận vào thời điểm đó. Thông qua một đối tác của Philippines, VMC đã trở thành nhà lắp ráp và phân phối xe của BMW tại Việt Nam. Từ năm 1994, công ty bắt đầu triển khai lắp xe BMW, tập trung vào các dòng sedan như 3-Series và 5-Series.
Chiếc BMW 325i 2004 lắp ráp tại Việt Nam. Ảnh: ducvit53.
Trong suốt khoảng 10 năm, doanh số trung bình xe BMW mà VMC bán ra chỉ khoảng 100 xe/năm. Nhà máy nhỏ, không đủ năng lực để nội địa hoá xe Đức trong khi lượng xe bán ra chỉ lẹt đẹt, VMC đã bị BMW ngừng hợp tác để chuyển sang một nhà phân phối mới tiềm năng hơn.
Euro Auto dường như đã đảm nhiệm tốt vai trò đó trong những năm đầu gánh vác trách nhiệm. Không chỉ BMW, Euro Auto còn phân phối cả những chiếc xe MINI và mô tô BMW Motorrad dưới hình thức nhập khẩu nguyên chiếc chứ không còn lắp ráp như VMC.
Đầu năm 2016, gần một năm trước khi vướng vào vòng lao lý, Euro Auto đã công bố mức tăng trưởng doanh số 40% của năm 2015 so với năm trước đó. Riêng dòng xe MINI có mức tăng tới 80%.
Dưới sự quản lý của Euro Auto, doanh số BMW tại Việt Nam vẫn tăng trưởng đều.
Đến tháng 11/2016, Bộ Tài chính đề nghị khởi tố đơn vị này do phát hiện có gian lận trong giấy tờ, không cung cấp được giấy chứng nhận xuất xứ hàng hoá (C/O). Đồng thời, lô xe gồm 470 xe BMW, 78 xe MINI và 56 xe mô tô BMW Motorrad bị tạm dừng thông quan, nằm chỏng chơ ngoài cảng.
Sau đó gần một năm, tháng 9/2017, THACO tuyên bố tiếp nhận quyền phân phối và nhập khẩu xe BMW tại Việt Nam và sẽ chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/1/2018 tới đây. Trong thời gian đầu, doanh nghiệp vẫn duy trì việc nhập khẩu xe nguyên chiếc, sau đó chuyển hướng sang lắp ráp.
Đó thực sự là viễn cảnh mà người tiêu dùng đang mong đợi bởi khi chuyển sang lắp ráp, giá xe BMW sẽ có nhiều cơ hội giảm xuống so với các mẫu nhập khẩu nguyên chiếc từ Đức khi hưởng lợi các ưu đãi thuế. Hoặc ngay cả khi vẫn nhập khẩu, xe "BMW THACO" vẫn còn các yếu tố để hạ giá như hệ thống mạng lưới đại lý rộng khắp toàn quốc của Trường Hải hay bớt được chi phí vận chuyển nhờ xe tải có sẵn.
Cuộc chiến xe sang trên thị trường cũng vì thế mà sôi động hơn, thay vì đang bị Mercedes-Benz Việt Nam dẫn dắt cuộc đua. Hiện tại, thương hiệu ngôi sao 3 cánh đang bán chạy nhất với doanh số gần 4.500 xe trong năm 2016. Hết tháng 11/2017, doanh số cộng dồn 11 tháng đã lên tới gần 5.500 xe.
Theo Trí Thức Trẻ
